"Εξέγερση" των Ελλήνων διπλωματών

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΕΣΒΗ θ. ΔΑΣΚΑΡΟΛΗ, ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ
στον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο

«Παπατράκ» προκάλεσε στο κτίριο της Βασιλίσσης Σοφίας η πρόσφατη επιστολή του Προέδρου της ‘Ενωσης Διπλωματικών Υπαλλήλων, Πρέσβη Θεόδωρου Δασκαρόλη, προς τα μέλη του συνδικάτου των διπλωματικών, με την οποία εγκαλούσε την κυβέρνηση, μεταξύ άλλων, για παραμερισμό του διπλωματικού σώματος, ενώ επικαλούνταν και τα έγγραφα του Wikileaks, για να την κατηγορήσει για χρήση «εξωθεσμικών» διαύλων σε κρίσιμους τομείς της εξωτερικής πολιτικής.
Οι διπλωμάτες μας θεωρούνται παραδοσιακά ένα «προνομιούχο», πολύ πειθαρχικό σώμα, που βλέπει τον εαυτό του πλησιέστερα στην εξουσία παρά στον λαό. Γι’ αυτό και έκανε μεγάλη αίσθηση η κριτική που ασκήθηκε. Μερικοί την απέδωσαν στις οικονομικές διεκδικήσεις των διπλωματών, που διαμαρτύρονται για τις περικοπές αμοιβών, αλλά και τις σχεδιαζόμενες διπλωματικών αντιπροσωπειών.
Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό. Στη Γαλλία αίφνης, στην πρώτη γραμμή αντιδράσεων στην εξουσία είναι οι … αστυνομικοί, οι δικαστές, οι διπλωμάτες, οι στρατιωτικοί, τα στρώματα δηλαδή που συνδέονται περισσότερο με αυτήν. ‘Ισως, ο βαθύτερος λόγος είναι η πίεση της «φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης» επί των κρατών, πίεση στην οποία δεν αντιδρούν, αλλά συμβάλλουν οι πλήρως ελεγχόμενες πλέον, από το διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο, ηγεσίες τους – στο Παρίσι αίφνης ο Σαρκοζί «ενταφίασε» τη γκωλική παράδοση, με την επανένταξη στο ΝΑΤΟ και τον πόλεμο κατά της Λιβύης. Η Ελλάδα πιέστηκε επιτυχώς, εδώ και χρόνια, να είναι «μαλακή» έναντι της τουρκικής γεωπολιτικής απειλής, παρολίγον μάλιστα να διαλύσει και το κυπριακό κράτος με το σχέδιο Ανάν, το 2004. Ενώ, μετά το 2010, μπήκε σε οικονομικό καθεστώς «ημιαποικίας». Είναι φυσικό και αναμενόμενο για τις ανάγκες τέτοιας πολιτικής να «παραμερίζεται» η «κανονική» θεσμική λειτουργία της διπλωματίας (και των ενόπλων δυνάμεων), αλλά και να εκδηλώνονται δυσφορία και αντιδράσεις από τους κρατικούς λειτουργούς, στο μέτρο που διατηρούν ακόμα μια δημοκρατική και εθνική αναφορά.

Ερώτηση: Σε μια εποχή που ολοένα και περισσότεροι ΄Ελληνες πολίτες οδηγούνται σε εξαθλίωση, μερικοί θα πουν πολυτέλεια για την Ελλάδα να συντηρεί τόσες Πρεσβείες στο εξωτερικό;
Απάντηση: Στα χρόνια της μεγάλης δοκιμασίας, οι συμπολίτες μας έχουν κάθε δικαίωμα στη συλλογική, εθνική αξιοπρέπεια. Οι Διπλωματικές και Προξενικές μας Αρχές είναι οι βασικοί φορείς του κυριαρχικού δικαιώματος της χώρας στη διπλωματική εκπροσώπηση. Μια αλόγιστη κατάργησή τους, θα εξοικονομήσει ελάχιστα και θα έχει τεράστιο διπλωματικό και πολιτικό κόστος για τη χώρα: τη διεθνή απομόνωσή της, σε μια εποχή που χρειάζεται την εξωστρέφεια, περισσότερο παρά ποτέ.

Ερώτηση: Δεν μπορούν να γίνουν κάποιες οικονομίες;

Η συντήρησή των Πρεσβειών και Προξενείων μας, δεν ξεπερνάει τα 37 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Έχουμε υποβάλει εδώ και πολύν καιρό ως ΕΔΥ προτάσεις που βοηθούν στην εξοικονόμηση πόρων, στην ενίσχυση της διαφἀνειας της οικονομικής διαχείρισης, στην άμεση αξιοποίηση των δυνατοτήτων επέκτασης και αύξησης της Προξενικής Διατίμησης που θα αποφέρει πολλαπλασιασμό των προξενικών εισπράξεων προς όφελος του Δημοσίου. Καμία από αυτές τις προτάσεις δεν έχει προωθηθεί. Είναι απίθανο: ενώ περικόπτονται μισθοί και συντάξεις, η κυβέρνηση αρνείται τη δυνατότητα αύξησης των δημοσίων εσόδων που της προτείνεται. Εν πάση περιπτώσει, είμαστε έτοιμοι να επεξεργαστούμε και άλλες προτάσεις με γνώμονα τον εξορθολογισμό της λειτουργίας των Αρχών μας στο εξωτερικό. Όπως και πρόσφατα ορθώς ανέφερε ο εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου μας, κ. Δελαβέκουρας, η εξωτερική πολιτική δεν αποτιμάται με αυστηρά λογιστικά κριτήρια.

Ερώτηση: Οι πολυτελείς Πρεσβευτικές Κατοικίες;

Οι Πρεσβευτικές Κατοικίες δεν είναι καταλύμματα που δωρεάν παρέχει το κράτος σε βαθμοφόρους, αλλά εργαλεία δουλειάς ενταγμένα στην ευπρόσωπη διπλωματική εκπροσώπηση της χώρας, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές. Πρόκειται για δημόσια κτίρια που οι συνάδελφοι τα διαχειρίζονται για όσο διάστημα διαρκεί η θητεία τους στη συγκεκριμένη χώρα. Αυτά τα μέσα, που σε σύγκριση με όσα παρέχουν άλλες χώρες, είναι ισχνά, προσπαθούμε να τα αξιοποιούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, συμπληρώνοντάς σε πάμπολλες περιπτώσεις εξ ιδίων, όσο βεβαίως έχουμε ακόμη τη δυνατότητα να το κάνουμε, έχοντας να αντιμετωπίσουμε την εξοντωτική, αντισυνταγματική και καταχρηστική φορολόγησή μας για ποσά που αφορούν δαπάνες και όχι αμοιβές. Μην ξεχνάτε ότι έχουμε υποστεί περικοπές των αποδοχών μας κατά 35%, τις μεγαλύτερες που έχει υποστεί Κλάδος του Δημοσίου.

Ερώτηση: Υπάρχουν όμως κατά καιρούς πολλά παράπονα πολιτών για τις Πρεσβείες και τα Προξενεία μας.

Είναι απόλυτα θεμιτό να έχει κανείς υψηλές απαιτήσεις από μας. Κάθε σοβαρή καταγγελία πρέπει να ερευνάται. Ο σωστός κρατικός λειτουργός -γι'αυτό άλλωστε η ΕΔΥ έχει κερδίσει δικαίωμα δημοσίου λόγου και κοινωνικής αναφοράς -- έχει πάντοτε συνεἰδηση της ολότητας και ποτέ δεν θα επιβαρύνει περιττά ή θα στραφεί εναντίον του κοινωνικού συμφέροντος.

Ερώτηση: Σε πρόσφατες δηλώσεις σας ασκήσατε δριμύτατη κριτική στην κυβέρνηση. Τους θεωρείτε «προδότες» δηλαδή;

Ποτέ δεν ισχυρίστηκα κάτι τέτοιο. Ως εκλεγμένος εκπρόσωπος του Σὠματος των Ελλήνων διπλωματών, κατ'εξοχήν επαγγελματιών διαπραγματευτών, δεν μπορώ όμως παρά, επί προσωπικής βἀσεως, να σχολιάσω ότι κυβερνητικές δηλώσεις περί "μειωμένης εθνικής κυριαρχίας" ή δαιμονοποίησης της χώρας ως "κοιτίδας της διαφθοράς" δεν διευκολύνουν ακριβώς τη διαπραγματευτική θέση της στην εξαιρετικά τραχειά, όπως αποδεικνύεται, διεθνή κονίστρα. Αν ένας διπλωμάτης είχε προβεί δημοσία σε παρόμοιους χαρακτηρισμούς, θα είχε άμεσα ανακληθεί και θα τού είχαν επιβληθεί πειθαρχικές κυρώσεις. Η κυβέρνηση, μέσα σε ένα κλίμα επικοινωνιακού πανικού, ενδιαφέρθηκε μόνο να αφαιρεθεί το τμήμα του γνωστού ντοκυμανταίρ που αποκαλύπτει τη συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον κ.Στρώς Καν. Για το υπόλοιπο κομμάτι, όπου ο Γάλλος πολιτικός καθυβρίζει συλλήβδην τους Έλληνες περἰπου ως κοπρολάγνους, το επικοινωνιακό κυβερνητικό επιτελείο μοιάζει να αδιαφορεί. Κανονικά, θα έπρεπε να είχαν δοθεί πάραυτα οδηγίες για διενέργεια έντονου διπλωματικού διαβήματος. Ακόμη και εἀν, το διάβημα αυτό δεν ευδοκούσε, θα καταγραφόταν τουλάχιστον ως κίνηση δηλωτική, ότι οι Έλληνες δεν ανέχονται προσβολές. Ως φαίνεται, έχουν αμβλυνθεί κάποια αντανακλαστικἀ. Χωρίς αίσθηση αξιοπρέπειας όμως, πώς επανακτάται η διεθνής αξιοπιστία;

Ερώτηση: Είναι σωστό να είναι μυστική η διπλωματία;

Ενδεχομένως, ως προς τους χειρισμούς, ναι, θα πρέπει να τηρείται κάποια εμπιστευτικότητα, όχι όμως ως προς τους στόχους και τα αποτελέσματα μιας διαπραγμάτευσης. Λόγου χάρη, μετά από 50 γύρους ελληνο-τουρκικών διερευνητικών επαφών, θα περίμενε κανείς τον καιρό της "open governance" να υπάρξει κάποια ενημέρωση για τα μέχρι τώρα αποτελέσματα. Ομολογουμένως, η ασκούμενη διπλωματία από κυβερνητικούς παράγοντες, φαίνεται να τηρείται μεν μυστική από τους θεσμικούς της λειτουργούς, τους διπλωμάτες, και την κοινή γνώμη, να κοινολογείται δε, ως άμεση προτεραιότητα σε επιλεγμένες ξένες Πρεσβείες.

Ερώτηση: Δεν είναι δυνατόν να έχει διπλωματικές ικανότητες ένας πολιτικός; Γιατί να χρειάζεται τους διπλωμάτες;

Για τον ίδιο λόγο που δεν μπορεί να χαραχτεί πολιτική Υγείας, χωρίς τη συνδρομή των γιατρών. Πάρτε για παράδειγμα μόνον, την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου διακυβεύονται συμφέροντα για την Ελλάδα. Όση μεγαλοφυϊα και να διαθέτει ένας πολιτικός, οι εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες και απρόβλεπτες, ώστε η κατανόησή τους και μόνο, επιβάλει στενή παρακολούθηση, φυσική παρουσία, επιτελικό σχεδιασμό, συλλογική προσπάθεια.
Ερώτηση: Υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για την ΑΟΖ…

Το θέμα ἐχει αναλυθεί εκτενώς από έγκριτους αρθρογράφους και δεν θα ήθελα να υπεισέλθω. Δεν ωφελεί, νομίζω, να "φετιχοποιούμε"το ζήτημα. Έχει βέβαια παρατηρηθεί μια νοοτροπία που διαποτίζει όλο το πολιτικό μας σύστημα, η διεκδίκηση ενός δικαιὠματος να εξισώνεται αυτομάτως με τη δημιουργία προβλήματος. Κακά τα ψέμματα, μια χώρα κερδίζει τον διεθνή σεβασμό, όταν ασκεἰ τα δικαιώματά της και αξιοποιεί τις γεω-στρατηγικές της δυνατότητες.

Ερώτηση: Είναι ελίτ οι διπλωμάτες;

Οι Έλληνες διπλωμάτες είμαστε ένα επίλεκτο Σὠμα κρατικών λειτουργών, ένα είδος ιπποτών αν θέλετε, ταγμένων στην υπεράσπιση της θεσμικής ακεραιότητας της εξωτερικής πολιτικής, ως δημόσιου αγαθού. Ούτε συμπράξαμε, ούτε ομοτράπεζοι είμασταν στο μεγάλο φαγοπότι της κλεπτοκρατίας που ρήμαξε τον τόπο. Η κυβέρνηση, με μοχλό τον οικονομικό στραγγαλισμό μας, μας αντιμετωπίζει σαν ενοχλητικό βάρος, κατά το ίδιο μέτρο που το πολιτικό σύστημα ευτέλισε κάθε αξία και παραγωγική δραστηριότητα, τα τελευταία χρὀνια. Η διπλωματία ως θεσμός ἐχει καταβολές στην ελληνική αρχαιότητα.

Ερώτηση: Αυτό ακούγεται ως υπολανθάνουσα αριστοκρατική αντίληψη...

Αν το λέτε αυτό με κοινωνικούς όρους, τα τελευταία 30 χρόνια, η σύνθεση των στελεχών ελληνικοὐ Διπλωματικού Σώματος προέρχεται από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Αν ως ευπατριδισμό προσδιορίζετε την φιλοδοξία να θέτουμε ψηλά τον πήχυ του δημοσίου λειτουργήματος, αυτό δεν βλάπτει κανέναν και πάντως όχι, το συμφέρον του ελληνικού λαού.

Επίκαιρα, 19.05.2011