Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΡΓΑΜΟΥ ΚΑΙ Η ΑΙΡΕΤΙΚΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΕΡΙ «ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ»
Εισαγωγή-αφορμή της κριτικής
Η
συνέντευξη που παραχώρησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Περγάμου, κ.
Ιωάννης Ζηζιούλας, με ημερομηνία 26-02-2014, για λογαριασμό της
ιστοσελίδας «VATICAN INSIDER»[1],
είναι από εκείνες τις περιπτώσεις που ένας Ορθόδοξος ερευνητής προσέχει
ιδιαίτερα, καθότι γνωρίζει εκ των προτέρων πως, κατά κανόνα, σε
συνεντεύξεις προς ετερόδοξα κέντρα, η γλώσσα των «δικών μας» λύνεται πιο
εύκολα, και έτσι γίνονται γνωστά στοιχεία των περίφημων διαχριστιανικών
διαλόγων, που εσκεμμένα αποκρύπτονται προς τους λοιπούς Ορθοδόξους που
ενδιαφέρονται. Δεν το κρύβουμε λοιπόν ως διαχειριστές του ιστολογίου «Κατάνυξις», πως μόλις εντοπίσαμε τη συγκεκριμένη συνέντευξη σπεύσαμε να τη μεταφράσουμε,
με την ευγενική βοήθεια της κ. Ελένης Μητρούδη, εις τρόπον ώστε να
έχουμε τη δυνατότητα να σχολιάσουμε και να αναδείξουμε, με τη βοήθεια
του Θεού, ένα-δυο επικίνδυνα σημεία που, κατά την ταπεινή μας κρίση,
εκπέμπει για την ορθόδοξη εκκλησιολογία και θεολογία.
Η αιρετική διδασκαλία περί «ευχαριστιακής εκκλησιολογίας»
Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης φιλάει το χέρι του Πάπα
Εν αρχή
λοιπόν, στον πρόλογο της συνεντεύξεως, ο δημοσιογράφος του Βατικανού
Gianni Valente, πλέκει το εγκώμιο του αγίου Περγάμου, τονίζοντας
ιδιαιτέρως «το έργο του ΄Ή Εκκλησιολογία της Θείας Ευχαριστίας’’, το οποίο, όπως μας υπενθυμίζει, «χαίρει εκτίμησης και είναι αποδεκτό και από τον Πάπα Φραγκίσκο και από τον προηγούμενό του Βενέδικτο XVI». Τον χαρακτηρίζει μάλιστα ως «τον καλύτερο εν ζωή Χριστιανό Θεολόγο»,
τίτλο που, ως γνωστόν, του έχει αποδώσει σύμπασα η οικουμενιστική
κοινότητα, από το Π.Σ.Ε. και το Βατικανό μέχρι την Ακαδημία Θεολογικών
Σπουδών Βόλου[2].
Η
συστημική ανακήρυξη του Μητροπολίτου Περγάμου σε «καλύτερο εν ζωή
Χριστιανό θεολόγο», δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, καθότι μια τέτοια
αυθαίρετη εκτίμηση αποτελεί το κυριότερο γνώρισμα του πλανεμένου
«χριστιανικού κόσμου», δηλαδή τόσο των αιρετικών, όσο και των
«προβατόσχημων λύκων»: αγνοούν εμπειρικά την έννοια του θεολόγου, εξ απόψεως ορθοδόξου! Κι
αυτό κάθε άλλο από παράλογο είναι, διότι όταν κινείται κανείς στο χώρο
της στοχαστικής θεολογίας και της «κτιστής χάριτος», ομοιάζει
περισσότερο με αιρετικούς διαστροφείς της Δύσης και της Ανατολής, όπως ο
Βαρλαάμ ο Καλαβρός ή ο εξωμότης Βησσαρίωνας, παρά προς τους Αγίους
Θεοφόρους Πατέρες της Ορθοδοξίας που διέπρεψαν σε Δύση και Ανατολή,
αντίστοιχα. Η δέ έπαρση που εκπηγάζει σε αυτή την περίπτωση, από την
σκοτισμένη διάνοια ενός σύγχρονου δυτικοτραφούς θεολόγου, ποτέ δεν θα
τον άφηνε να διακρίνει τους πραγματικούς θεολόγους του καιρού μας,
δηλαδή όλους όσους έπαθαν τα θεία, όλους όσους είχαν γεύση του Ακτίστου Φωτός, όπως ήσαν κατά τον 20ο αιώνα
κάτι αγράμματοι και ασήμαντοι κατά κόσμον άνθρωποι, σαν τον γέροντα
Παΐσιο ή τον παπα-Εφραίμ τον Κατουνακιώτη! Πώς να εξηγήσεις άλλωστε σε
εμπαθείς και κενόδοξους ανθρώπους του ακαδημαϊκού χώρου, πως άλλο πράγμα
είναι να μιλάς για το Θεό και άλλο πράγμα είναι το να μιλάς με το Θεό;
Το
πρόβλημα του αγίου Περγάμου, δεν είναι πως τον αποκαλούν οι άλλοι ως τον
«μεγαλύτερο θεολόγο», αλλά πως το έχει πιστέψει κιόλας! Για αυτό
ασφαλώς φροντίζει και κινείται εκ του ασφαλούς, σε οικεία ακαδημαϊκά
περιβάλλοντα, εις τρόπον ώστε να μη «τσαλακώνεται» η κοσμική υστεροφημία
του, ή εκφράζεται με μία δυσνόητη για τον απλό πιστό θεολογική γλώσσα,
εις τρόπον ώστε να κερδίζει τίτλους και βραβεία, από ανθρώπους που ποτέ
δεν κατάλαβαν τι εννοεί, ενώ στην πραγματικότητα ως καταλυτικός φορέας της μεταπατερικής θεολογίας, ολοκληρώνει σιγά σιγά και ανεμπόδιστα, τη άμβλυση της Χριστιανικής Ορθοδοξίας! Αν
για παράδειγμα ρωτούσε κανείς πρίν από 2 χρόνια, τους πιστούς της Ι.Μ.
Δημητριάδος, γιατί η Ακαδημία του Βόλου και ο οικείος Μητροπολίτης, κ.
Ιγνάτιος, βράβευσαν τον Ιωάννη Ζηζιούλα, κανείς δεν θα μπορούσε να
απαντήσει επί της ουσίας!
Το
Βατικανό από την άλλη γνωρίζει γιατί πρέπει να τιμά τον Μητροπολίτη
Περγάμου! Και μόνο η αιρετική διδασκαλία του περί «ευχαριστιακής
εκκλησιολογίας», την οποία αποδέχθηκε και υιοθέτησε ενθουσιωδώς η Β΄
Βατικάνειος Σύνοδος, αρκεί για να τον τιμά δεόντως. Όπως αναφέρει ο
καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης, Γεώργιος Μαρτζέλος, «ιδιαίτερα
μετά τη Β΄ Βατικανή Σύνοδο η ευχαριστιακή Εκκλησιολογία της αρχαίας
Εκκλησίας, κυρίως όπως αναπτύχθηκε και προβλήθηκε από το Σεβασμιώτατο,
άρχισε να βρίσκει πρόσφορο έδαφος μεταξύ σημαντικών ρωμαιοκαθολικών
θεολόγων, όπως ο J. M. Tillard και ο Em. Lanne, που υπήρξαν και μέλη της
Μεικτής Θεολογικής Επιτροπής του διαλόγου[3], ή ακόμη ο H. Legrand, ο J. Rigal κ.ά[4]. Γι’ αυτό ακριβώς και η εκκλησιολογική σκέψη του διατρέχει και
τα τέσσερα μέχρι στιγμής κοινά κείμενα του θεολογικού αυτού διαλόγου,
από το Κείμενο του Μονάχου (1982) μέχρι και το Κείμενο της Ραβέννας
(2007)»[5].
Για να
είμαστε βέβαια δίκαιοι, για λόγους ιστορικούς, η καινοφανής αυτή
διδασκαλία δεν ήταν έμπνευση δική του, αλλά ενός Ρώσου πρεσβυτέρου, του
π. Νικολάου Afanassieff, ο οποίος στις αρχές του 20ου αιώνα
καθιέρωσε πρώτος τον όρο “ευχαριστιακή εκκλησιολογία”. Αυτός υποστήριζε
ότι όλες οι εκκλησίες που έχουν αποστολική διαδοχή (άρα και οι
Ρωμαιοκαθολικοί!) και τελούν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας έχουν την
πληρότητα της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, και ότι
είναι ενωμένες μεταξύ τους με την αγάπη, την αγάπη όλων των Εκκλησιών
για την κάθε τοπική και της κάθε τοπικής για όλες τις άλλες. Τη θεωρία
αυτή την επεξέτεινε ο γνωστός π. Αλέξανδρος Σμέμαν, ο οποίος προσπάθησε
να αναδείξει τη λειτουργική κρίση στο χώρο της Εκκλησίας και τους
τρόπους με τους οποίους αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Η
«ευχαριστιακή εκκλησιολογία» επομένως, ερχόταν να δώσει λύση στο
ακανθώδες πρόβλημα των θεολογικών δογμάτων, που οδηγήσαν στο Σχίσμα του
1054, και που δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να γίνουν δεκτά από καμμία
πλευρά. Η θεωρία αυτή συμβίβασε τα ασυμβίβαστα, και έδωσε έτσι την
ευκαιρία στον Πατριάρχη Αθηναγόρα να δηλώνει προκλητικά τη δεκαετία του
’60, όπως παραμεριστούν τα δόγματα προς χάριν του «διαλόγου της αγάπης»[6].
Το εντυπωσιακό στην όλη υπόθεση είναι πως, δεκαετίες πριν τον
Αθηναγόρα, την ίδια εκτίμηση έκανε και ο π. Νικόλαος Afanassieff, ο
οποίος εφηύρε το στοιχείο της ενότητας μέσα από την Θεία Ευχαριστία, με
την κάθε Εκκλησία να κρατάει τα δόγματα για τον εαυτό της. Άρα απώτερος
σκοπός της εμπνεύσεως του π. Afanassieff ήταν να διευκολυνθεί –κατ’
αυτόν τον αντιπαραδοσιακό τρόπο- η «ένωση των εκκλησιών»!
Η
συμβολή του Ιωάννη Ζηζιούλα έγκειται στο γεγονός ότι έρχεται σε μια
κρίσιμη καμπή, αμέσως μετά την αποδοχή της θεωρίας από τη Β΄ Βατικανή
Σύνοδο, να ολοκληρώσει αυτό που ξεκίνησε ο π. Afanassieff, προς την κατεύθυνση που επιθυμούσε το Βατικανό. Δηλαδή
στο κενό που άφησε η θεωρία του π. Afanassieff και αφορούσε το
(παγκόσμιο) πρωτείο του Πάπα, την εργολαβική διεκπεραίωση του οποίου
ανέλαβε προθύμως (οποία έκπληξη!) ένας Ορθόδοξος Επίσκοπος! Κι αυτό
φαίνεται ιδιαιτέρως στο περίφημο Κείμενο της Ραβέννας (2007), το οποίο
μπορεί να έχει ως βάση του τη θεωρία του π. Afanassieff, η τελική
διαμόρφωσή του όμως οφείλεται στον άγιο Περγάμου, που με τη σειρά του,
με μια έξοχη μεταπατερική, ή μάλλον μετα-αποστολική μαεστρία, και με ένα
εντελώς αυθαίρετο τρόπο μεταβάλλει τη διάταξη του 34ου Αποστολικού Κανόνα που κάνει λόγο για «πρώτο τη τάξει σε επαρχιακό (τοπικό) επίπεδο», και την επεκτείνει σε διοίκηση «παγκοσμίου επιπέδου»[7]!
Οι
αιρετικές όμως εκτροπές στο συγκεκριμένο θέμα του Ιωάννου Ζηζιούλα δεν
περιορίζονται μόνο στους διμερείς θεολογικούς διαλόγους με τους
Ρωμαιοκαθολικούς, αλλά προεκτείνονται και στους πολυμερείς θεολογικούς
διαλόγους με τους Προτεστάντες του Π.Σ.Ε. για παράδειγμα. Η θέση του
πως, όπου τελείται το μυστήριο της Ευχαριστίας και γίνεται επίκληση της
ενεργού παρουσίας του Αγ. Πνεύματος, εκεί υπάρχει Εκκλησία, δεν εξαιρεί
για τον ίδιο ούτε τους κατακερματισμένους Προτεστάντες! Όπως μας
πληροφορεί ξανά ο, εκ των θερμών υποστηρικτών του, καθηγητής Γεώργιος
Μαρτζέλος, «τόσο η θέση της Επιτροπής (ενν. «Πίστις και Τάξις» του Π.Σ.Ε.) ότι
η παγκόσμια Εκκλησία δεν είναι άθροισμα ή ομοσπονδία τοπικών εκκλησιών ή
ακόμη παράθεση της μιας Εκκλησίας δίπλα στην άλλη, αλλά όλες μαζί είναι
η ίδια η Εκκλησία του Θεού και ότι το θέμα αυτό είναι στην ουσία του
εκκλησιολογικό και όχι θέμα διοικητικής οργάνωσης, όσο και εκείνη ότι
από την Πεντηκοστή και εξής η Εκκλησία τελεί την Ευχαριστία ως μία,
αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία, έτσι ώστε η τέλεση της
Ευχαριστίας να αγκαλιάζει όλη την Εκκλησία τόσο στην τοπική όσο και στην
παγκόσμια διάστασή της, θέσεις που περιέχονται και οι δύο στο κείμενο
της Επιτροπής «Πίστη και Τάξη» του ΠΣΕ «The Church: Local and Universal»
(Νο 150, 1990)[8], αναπαράγουν μέσα στο κείμενο αντίστοιχες θέσεις του Σεβασμιωτάτου, που απαντούν στο έργο του Being as Communion[9], στο οποίο γίνονται άλλωστε και οι σχετικές παραπομπές[10]. Εξάλλου
στο κείμενο «Church and World. The Unity of the Church and the Renewal
of Human Community» (Νο 151, 1990), προκειμένου να τονισθεί η προφητική
μαρτυρία της Εκκλησίας ως τοπικής κοινότητας, στα πλαίσια της οποίας υπερβαίνονται οι ποικίλες κοινωνικές και πολιτισμικές διαφορές, παρατίθεται
προς τεκμηρίωση εντός πλαισίου χαρακτηριστικό απόσπασμα από τη μελέτη
του Σεβασμιωτάτου «The local Church in a eucharistic Perspective. An
orthodox Contribution»[11]».
Από τα
ανωτέρω γίνεται κατανοητό και μια άλλη λεπτομέρεια, που ίσως διαφεύγει
προς στιγμήν της προσοχής: ότι για τον Μητροπολίτη Περγάμου, δεν έχει
καμμία σημασία το τυπικό με το οποίο τελείται το μυστήριο της Θείας
Ευχαριστίας, αν για παράδειγμα οι Λατίνοι χρησιμοποιούν άζυμα ή οι
Προτεστάντες χυμό αντί για κρασί! Όλα αυτά τα «τεχνικά στοιχεία»
εντάσσονται στις «ποικίλες κοινωνικές και πολιτισμικές διαφορές» που
υπερβαίνονται πανεύκολα, αρκεί να δηλώνεται πως τελείται η «θεία
ευχαριστία» και ότι γίνεται επίκληση στο όνομα του Αγίου Πνεύματος. Το
ότι το σύνολο των Αγίων Πατέρων έδωσε μεγάλες μάχες με τους Λατίνους για
το θέμα των «αζύμων», αλλά και για όλες τις υπόλοιπες δογματικές
διαφορές, οι οποίες κρίνουν, κατά τους Πατέρες την σωτηριολογική πορεία
του ανθρώπου, για τον Ιωάννη Ζηζιούλα, όπως και για τους περισσότερους
Οικουμενιστές, είναι εμφανές πως αποτελεί ένα πεδίο παρωχημένο και
αδιάφορο.
Κλείνοντας
αυτή τη σύντομη ανάλυση για την «ευχαριστιακή εκκλησιολογία», καλό θα
ήταν να σημειώσουμε πως όλοι οι σύγχρονοι «θεολόγοι του γραφείου», στις
αναφορές που κάνουν για την «ευχαριστιακή εκκλησιολογία», δεν
παραπέμπουν φυσικά στους Αγίους Πατέρες, αλλά παραπέμπουν κυρίως στον
μέντορά τους, Ιωάννη Ζηζιούλα, κάτι που δείχνει πολλά. Είναι μάλιστα
χαρακτηριστικό, πως όσο και να ψάξει ένας ερευνητής στους Αγίους
Πατέρες, σε κανέναν από αυτούς δεν θα συναντήσει αυτό τον (μεταπατερικό) όρο! Οι
μόνες παραπομπές που κάνουν στους Πατέρες, όλοι αυτοί οι γνωστοί
αποδομητές του χώρου, είναι κάποιες αποσπασματικές εκφράσεις που
χρησιμοποιούν οι Άγιοι για να τονίσουν τη σπουδαιότητα του μυστηρίου της
Θείας Ευχαριστίας. Αυτές λοιπόν τις υπέροχες εκφράσεις του Αγίου
Μάξιμου του Ομολογητή, του Αγίου Νικολάου Καβάσιλα κ.α. σπουδαίων
Πατέρων, οι μεταπατερικοί θεολόγοι του καιρού μας τις ακρωτηριάζουν από
τη συνολική συνάφεια ενός κειμένου, και εν συνεχεία τις προσαρμόζουν και
τις χρησιμοποιούν ως «πατερική κάλυψη» στις εισηγήσεις τους, εις τρόπον
ώστε να μπερδεύουν άλλους Επισκόπους και θεολόγους, που διατηρούν
κάποιες επιφυλάξεις, ή τους απλούς πιστούς, που συνήθως δεν
αντιλαμβάνονται τη πονηρία του πράγματος.
Λόγοι εστίασης στην «ευχαριστιακή εκκλησιολογία»
Μένουμε
σε αυτά για την ώρα τα προκαταρκτικά, καθότι το ζήτημα της
«ευχαριστιακής εκκλησιολογίας» είναι ανεξάντλητο, και σίγουρα θα
επανέλθουμε στο μέλλον. Παρόλο που δεν παραγνωρίζουμε το γεγονός πως όλη
η συνέντευξη του Μητροπολίτου Περγάμου είναι γεμάτη από σημαντικές
ειδήσεις, εν τούτοις σκόπιμα επιλέξαμε να εστιάσουμε στο μείζον ζήτημα
της «ευχαριστιακής εκκλησιολογίας, ενός ζητήματος που ως «δούρειος
ίππος» καταλαμβάνει την νεώτερη ορθόδοξη θεολογική σκέψη, ακριβώς λόγω
της εύηχης ορολογίας του. Κυρίως όμως το επιλέξαμε, γιατί αποτελεί μία
άγνωστη στους περισσοτέρους πτυχή του διαλόγου. Το ζήτημα αυτό όμως
είναι και το σημαντικότερο, γιατί εκφράζει ακριβώς τη φιλοσοφία του
Ιωάννη Ζηζιούλα, ενός πραγματικά προσοντούχου καθηγητού της θεολογίας
(με βάση τα δυτικά κριτήρια θεολογικής σκέψης), τη φιλοσοφία του οποίου
ακολουθεί η πλειοψηφία των Ορθοδόξων Εκκλησιών σήμερα, όπως και ένα τμήμα «φιλοπατριαρχικό» του Αγίου Όρους. Η επιστολή για παράδειγμα που απέστειλε ό ηγούμενος της Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας, Ελισσαίος[12], με ημερομηνία 06/19 Ιουνίου 2010 στον «ηγούμενο» του ουνιτικού μοναστηριού του Bose στην Ιταλία, Enzo Bianchi, εν όψει του «Δια-χριστιανικού Διεθνές Συνεδρίου για την Ορθόδοξη πνευματικότητα»,
Ο ηγούμενος της Σίμωνος Πέτρας σε εγκάρδιο στιγμιότυπο με τον παπικό ηγούμενο του Bose, Έντσο Μπιάνκι
Σε αυτή την επιστολή λοιπόν, ο π. Ελισσαίος, μέσα από τον εγκάρδιο χαιρετισμό που απευθύνει προς τον Bianchi («Allo stimatissimo p. Enzo Bianchi Igumeno del Sacro Monastero di Bose a Magnano Italia-Σεβαστέ και αγαπημένε Π
Στο σημείο αυτό, δεν θέλουμε να επεκταθούμε περισσότερο και να κάνουμε φροντιστήριο σε έναν ηγούμενο Αγιορείτικης Μονής, που λογικά θα έπρεπε να γνωρίζει τι είναι το Bose και ποιους στόχους του Βατικανού εξυπηρετεί. Υπογραμμίστε όμως ιδιαίτερα τη φράση του π. Ελισσαίου, «και να συμβάλλουν από κοινού»,
διότι εδώ κρύβεται και όλο το πνεύμα του Ιωάννη Ζηζιούλα, για τον τρόπο
με τον οποίο πρέπει σήμερα να διαλεγόμαστε με τους ετεροδόξους. Το λέει
άλλωστε ξεκάθαρα ο Μητροπολίτης Περγάμου στη συνέντευξη που παραχώρησε
στο VATICAN INSIDER, και συγκεκριμένα στο σημείο που παραδέχεται πως
εμείς οι Ορθόδοξοι προσερχόμαστε στο διάλογο, όχι με σκοπό «να δώσουμε
τη μαρτυρία μας προς τους ετεροδόξους», όπως μας παραμυθιάζουν επί
δεκαετίες οι διάφοροι μειοδότες που εκπροσωπούν την Ορθοδοξία στους
διαχριστιανικούς διαλόγους, αλλά με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων, καθότι «ο διάλογος που γίνεται έχει αυτόν ακριβώς τον στόχο: την ανταλλαγή απόψεων». Πάντως, όχι την επιστροφή των ετεροδόξων στη Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, ξεκάθαρα πράγματα!
Αυτό λοιπόν το μεταπατερικό πλάνο, που καταπατά ευθέως την ευαγγελική εντολή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν…»[13],
όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, το αποδέχεται και το προτείνει ένας
ηγούμενος μιας Αγιορείτικης Μονής: «να συμβάλλουν από κοινού», δηλαδή Ορθόδοξοι και Παπικοί, για
να «φωτίσουν πολλές πτυχές …της αυθεντικής κοινωνίας με το Θεό και της
γνήσιας πνευματικής ζωής»! «Από κοινού», αυτοί που εκπροσωπούν την υγιή
διδασκαλία, μαζί με αυτούς που εκπροσωπούν την άρρωστη διδασκαλία… Το
όνειρο του π. Afanassieff, του Πατριάρχη Αθηναγόρα και του Ιωάννη
Ζηζιούλα μπαίνει στην φάση της ολοκλήρωσής του!
Ο Μητροπολίτης Δημητριάδος στη σύναξη του Bose τον Σεπτέμβριο του 2010
Για την
ιστορία πάντως, μια και ανοίξαμε αυτό το θέμα, οι «διακεκριμένοι»
θεολόγοι, που αναφέρει ο π. Ελισσαίος στην επιστολή του, από πλευράς
Ορθοδόξων στη συγκεκριμένη συνάντηση ήταν η, πανταχού παρούσα σε
οικουμενιστικά συνέδρια, ομάδα της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου,
που στο συνέδριο αυτό εκπροσωπήθηκε με όλη την ηγετική της πλατφόρμα,
ήτοι τον «πρύτανη της μεταπατερικής θεολογίας», Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη
Δημητριάδος κ. Ιγνάτιο, καθώς και τον υπεύθυνο-συντονιστή της
Ακαδημίας, τον γνωστό μεταπατερικό διδάκτορα, Παντελή Καλαϊτζίδη. Άλλες
«διακεκριμένες» προσωπικότητες της Ορθοδοξίας ήταν ο Επίσκοπος
Μαυροβουνίου, Αμφιλόχιος Ράντοβιτς, γνωστός οπαδός των
διαχριστιανικών-διαθρησκειακών συμπροσευχών και εκ των διωκτών του
Επισκόπου Ράσκας και Πριζρένης, Αρτεμίου, ο Αρχιμανδρίτης της
Αρχιεπισκοπής Αθηνών, Παύλος Κουμαριανός, ο οποίος κατά τη διάρκεια της
παπικής λειτουργίας κοινώνησε όστια, γεγονός που προκάλεσε τη σφοδρή
αντίδραση του Μητροπολίτου Γλυφάδας, Παύλου, ο οποίος ζήτησε την
καθαίρεσή του[14], και άλλοι πολλοί για τους οποίους επιφυλασσόμαστε να ασχοληθούμε μαζί τους μελλοντικά[15].
Επίλογος
Σε μια
κατεξοχήν α-δογματική εποχή, όπως την ονειρευόταν ο Γερμανός
πανεπιστημιακός θεολόγος, Adolf Harnack, και τη βιώνουν στο έπακρο οι
Προτεστάντες, και μαζί τους οι Ορθόδοξοι Οικουμενιστές, η θεωρία της
«ευχαριστιακής εκκλησιολογίας» που εκφράζει ο Ιωάννης Ζηζιούλας, έρχεται
με ένα …δογματικό τρόπο να διαλύσει εις πλάτος και εις βάθος ότι έχει
απομείνει όρθιο μέχρι σήμερα! Το δέ παράδειγμα με τον ηγούμενο της
Σίμωνος Πέτρας, δεν αναφέρθηκε τυχαία, ούτε παρουσιάστηκε με στόχο να
ξεμπροστιάσει τον π. Ελισσαίο. Απλούστατα συνδέεται τέλεια, με αυτό που
θέλει να επιτύχει στην Ορθόδοξη Εκκλησία ο Μητροπολίτης Περγάμου, ο
οποίος στα έργα του βάλλει ευθέως κατά του Ησυχασμού και του (ανυπότακτου) Μοναχισμού, προσπαθώντας
να αποσυνδέσει τον παραδοσιακό ανατολικό μοναχισμό, όπως τον γνωρίζουμε
στα Ασκητικά των Αγίων Πατέρων, από τη θεσμοποιημένη εκκλησία,
ουσιαστικά ουνιτικού τύπου, που αυτός εκπροσωπεί.
Ο π.
Ελισσαίος της Σίμωνος Πέτρας αποτελεί ένα ιδανικό δείγμα, με βάση τη
θεολογία του Περγάμου, για το πώς πρέπει να κινείται ο σύγχρονος
Αγιορείτης ηγούμενος και μοναχός στο νέο διαχριστιανικό ή και
πανθρησκειακό σκηνικό που στήνει στην εποχή μας η Νέα Τάξη δια των
θρησκευτικών ταγών της: ένα πλάσμα ανελεύθερο, άβουλο, άνευρο και
εξαρτημένο, όπως ακριβώς το «ευσεβές (άλογο) ποίμνιο της Εκκλησίας», που
όταν του πεις πως «ο γάϊδαρος πετάει», είναι έτοιμο να σου απαντήσει
πως …όντως «πετάει»! Είναι προφανές, πως η ισοπέδωση της Ορθοδοξίας
περνάει πρωτίστως μέσα από την καθυπόταξη του ορθόδοξου μοναχισμού και
λαού, διά μέσου της αφομοίωσής τους στο κληρικαλιστικό πνεύμα της Β΄
Βατικανής Συνόδου, που μεταλαμπαδεύουν και εμφυτεύουν σε ολόκληρο τον
ορθόδοξο χώρο κάποιοι μεταπατερικοί θεολόγοι του καιρού μας, σαν τον
Περγάμου, τον Δημητριάδος και τον Μεσσηνίας (ο καθένας από το μετερίζι
του)!
Στη
συνέντευξη που δίνει ο Μητροπολίτης Περγάμου στον Gianni Valente, όλη η
αγωνία του εστιάζεται στο, όχι πως δεν θα προδοθεί η Ορθοδοξία, αλλά στο
πως ακριβώς θα ολοκληρωθεί αυτή η υποταγή στον Πάπα. Έτσι εξηγείται η
καθοριστική συμβολή του στο Κείμενο της Ραβέννας (2007), και η εμμονή
του για «θεολογική» κατοχύρωση ενός παγκόσμιου πρωτείου (εξουσίας), με
δύο συνιστώσες: ένα γενικό για τον Πάπα Ρώμης, με το οποίο θα υποταχθεί
σύμπασα η χριστιανική οικουμένη, και ένα ειδικό για τον Πατριάρχη, με το
οποίο θα υποταχθούν όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίας κάτω από τον «πρώτο»!
Ταυτόχρονα, έτσι εξηγείται και η δυσφορία του προς το Πατριαρχείο
Μόσχας, το οποίο –έστω για τους δικούς του λόγους- απορρίπτει μετ’
επαίνων το Κείμενο της Ραβέννας, ερμηνεύοντας με τον ορθό πατερικό τρόπο
το θέμα του «πρωτείου».
Στη
συγκεκριμένη περίπτωση όμως τα πάντα είναι αλυσίδα: το «Κείμενο της
Ραβέννας» αποτελεί το αποκορύφωμα της εκκλησιολογίας του Ιωάννη
Ζηζιούλα· η οποία εκκλησιολογία του είναι προβληματική, γιατί είναι δομημένη με τρόπο αντιπατερικό, σε ένα είδος «πρωτείου», για το οποίο ουδέποτε μίλησε ο Χριστός και οι μαθητές του. Ουσιαστικά
πρόκειται για μια εκκλησιολογία που σταδιακά εκβάλλει τον Χριστό, και
σταδιακά εισάγει τον άρχοντα-εξουσιαστή του κόσμου τούτου, τον
Αντίχριστο (που θα έχει όντως «παγκόσμιο πρωτείο!)!
Η μη αποδοχή όμως της διακήρυξης της Ραβέννας από τους Ρώσους,
τεκμηριωμένη μάλιστα με άριστα θεολογικά επιχειρήματα, εκθέτει
ουσιαστικά τον Ιωάννη Ζηζιούλα και τις προθέσεις του, στα μάτια όλου του
ορθόδοξου κόσμου. Όπως καυστικά, πλην όμως εύστοχα σχολίασε κάποιος,
μόνον ένας «νέος Βησσαρίωνας» θα μπορούσε να συντάξει ένα τόσο
απαράδεκτο κείμενο, εξ απόψεως ορθοδόξου, σαν αυτό της Ραβέννας!
[3] Βλ. ενδεικτικά J. – M. R. Tillard, «Eucharistie et Église», στο J. D. Zizioulas - J.-M.R. Tillard - J.-J. von Allmen, L’Eucharistie, «Églises en dialogue – 12», Paris: Mame, 1970, σ. 75-135. του ίδιου, «L’Église de Dieu est une communion», στο Irénikon 53 (1980), σ. 451-468. του ίδιου, «Il n’est d’Église qu’eucharistique», στο Nicolaus 10 (1982), σ. 233-262. του ίδιου, Église d’Églises: l’ecclésiologie de communion, Collection «Cogitatio Fidei», No 143, Les Éditions du Cerf, Paris 1987. του ίδιου, «Le local et l’universel dans l’Église de Dieu», στο Proche-Orient chrétien 37 (1987), σ. 225-235. του ίδιου, «L’Universel et Local. Réflexion sur l’Église universelle et Églises locales», στο Irénikon 60 (1987), σ. 483-494. 61 (1988), σ. 28-40. του ίδιου, Chair de l’Église, chair du Christ. Aux sources de l’ecclésiologie de communion, Collection «Cogitatio Fidei», No 168, Les Éditions du Cerf, Paris 1992· του ίδιου, L’Église locale. Ecclésiologie de communion et catholicité, Collection «Cogitatio Fidei», No 191, Les Éditions du Cerf, Paris 1995. Em. Lanne, «L’Église locale, sa catholicité et son apostolicité», στο Istina 14,1 (1969), σ. 54 κ.ε.. του ίδιου, «Pluralisme et Unité : possibilité d’une diversité de typologie dans une même adhésion ecclésiale», στο Istina 14,1 (1969), σ. 185 εξ.. του ίδιου, «Anamnesi e valutazione del lavoro compiuto dalla Commissione Mista Cattolica – Ortodossa», στο Nicolaus 33,2 (2006), σ. 73 εξ.
[4] Βλ.
H. Legrand, «L'ecclésiologie eucharistique dans le dialogue actuel
entre l'Église catholique et l'Église orthodoxe. Convergences atteintes
et progrès encore souhaitable», στο Istina (51) 2006, σ. 354-374. του
ίδιου, « L'inséparabilité de la communion eucharistique et de la
communion ecclésiale. Un axiome chrétien commun et ses différences
d'interprétation », στο J.- M. van Cangh (Dir.), L’Ecclésiologie eucharistique, Éditions du Cerf, coll. «Académie internationale des sciences religieuses», Paris 2009, σ. 35-58. J. Rigal, L'ecclésiologie de communion. Son évolution historique et ses fondements, Collection «Cogitatio Fidei», No 202, Les Éditions du Cerf, Paris 1997.
[5] Γεωργίου Δ. Μαρτζέλου, Η ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΕΡΓΑΜΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΖΗΖΙΟΥΛΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΔΙΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ, σελ. 4-5
[6] Πρωτοπρεσβυτέρου Γ. Μεταλληνού, Οι διάλογοι χωρίς προσωπείον, σελ. 5
[7] Βλ. Αγαπίου ιερομονάχου και Νικοδήμου μοναχού, Ιερόν Πηδάλιον , ΛΔ΄ Αποστολικός Κανών, σελ. 42
[8] Βλ. The
Notion of ”Hierarchy of Truths”. An Ecumenical Interpretation – The
Church Local and Universal. Two Studies Commissioned and Received by the
Joint Working Group between the Roman Catholic Church and the World
Council of Churches, Faith and Order Paper No. 150, WCC Publications, Geneva 1990, σ. 6, 8.
[9] Βλ. J. D. Zizioulas, Being as Communion. Studies in Personhood and the Church, New York 1985, σ. 132 εξ., 134 εξ.
[10] Βλ. The
Notion of “Hierarchy of Truths”. An Ecumenical Interpretation – The
Church Local and Universal. Two Studies Commissioned and Received by the
Joint Working Group between the Roman Catholic Church and the World
Council of Churches, Faith and Order Paper No. 150, WCC Publications, Geneva 1990, σ. 14.
[11] Βλ. Church and World. The Unity of the Church and the Renewal of Human Community. A Faith and Order Study Document, Faith and Order Paper No. 151, World Council of Churches, Geneva 1990, σ. 39.
[13] Ματθ. κη΄ 19-20
[15] Μεταξύ
άλλων, εκτός από το μήνυμα του ηγουμένου της Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας (που
προκάλεσε και τη μεγαλύτερη επιτυχία των Παπικών), αναγνώστηκαν μηνύματα
του Οικουμενικού Πατριάρχη, Βαρθολομαίου, του Αρχιεπισκόπου Αθηνών,
Ιερωνύμου, των Πατριαρχών Αλεξανδρείας, Μόσχας και Ρουμανίας, του Γ.Γ.
του Π.Σ.Ε., των προκαθημένων του Αγγλικανισμού και των Αρμενίων, και
αρκετών Ορθοδόξων Ιεραρχών Καρδιναλίων-βλ. περισ. https://www.monasterodibose.
katanixis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου