«Η σημερινή κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης»

Του Σεβ. Μητροπολίτη Ναυπάκτου π. Ιεροθέου  

Η έ­ντα­ξη της Ελ­λά­δος στην Ευ­ρω­πα­ϊ­κή Έ­νω­ση δη­μιούρ­γη­σε νέ­ες συν­θή­κες ζω­ής και δια­φό­ρους προ­βλη­μα­τι­σμούς, που κα­λού­μα­στε πολ­λές φο­ρές να α­ντι­με­τω­πί­σου­με.

Έ­νας α­πό τους προ­βλη­μα­τι­σμούς συν­δέ­ε­ται με το ποιά εί­ναι η πο­λι­τι­στι­κή υ­πο­δο­μή της Ευ­ρώ­πης και τί σχέ­ση έ­χει αυ­τή η υ­πο­δο­μή με τον ελ­λη­νι­κό πο­λι­τι­σμό, πό­σο και σε ποιά ση­μεί­α ε­πη­ρε­ά­στη­κε η Ευ­ρώ­πη α­πό τον ελ­λη­νι­κό πο­λι­τι­σμό και κα­τά πό­σο τον εκ­φρά­ζει, αλ­λά και ποι­ές εί­ναι οι συν­θή­κες της Ευ­ρω­πα­ϊ­κής Έ­νω­σης στις η­μέ­ρες μας.

Το θέ­μα αυ­τό εί­ναι σο­βα­ρό και χρή­ζει α­ντι­με­τω­πί­σε­ως. Στην συ­νέ­χεια θα ε­κτε­θούν με­ρι­κές σύ­ντο­μες σκέ­ψεις, χω­ρίς πε­ραι­τέ­ρω α­να­λύ­σεις και χω­ρίς να δι­εκ­δι­κώ το α­πό­λυ­το.

1. Οι ό­ροι ε­νο­πo­ί­η­ση και ο­λο­κλή­ρω­ση

Ό­πως ε­πι­ση­μαί­νει ο Κα­θη­γη­τής Πα­να­γι­ώ­της Ι­ω­α­κει­μί­δης, που γνω­ρί­ζει πο­λύ κα­λά τα ευ­ρω­πα­ϊ­κά πράγ­μα­τα, ο ό­ρος «ε­νο­ποί­η­ση» (u­n­i­f­i­c­a­t­i­on) της Ευ­ρώ­πης χρη­σι­μο­ποι­εί­ται α­πό την Ευ­ρω­πα­ϊ­κή Ε­πι­τρο­πή σχε­δόν ταυ­τό­ση­μα με τον ό­ρο «ο­λο­κλή­ρω­ση» (i­n­t­e­g­r­a­t­i­on) της Ευ­ρώ­πης.

Ό­μως συ­νή­θως χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε ο ό­ρος ε­νο­ποί­η­ση με έν­νοια οι­κο­νο­μι­κή, δη­λα­δή γί­νε­ται λό­γος για οι­κο­νο­μι­κή ε­νο­ποί­η­ση, και ο ό­ρος ο­λο­κλή­ρω­ση χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε με έν­νοια πο­λι­τι­κή και γί­νε­ται λό­γος για πο­λι­τι­κή ο­λο­κλή­ρω­ση.

Άν δη κα­νείς το θέ­μα α­πό πλευ­ράς γλώσ­σας, τό­τε θα δια­πι­στώ­ση ό­τι η ε­νο­ποί­η­ση (u­n­i­f­i­c­a­t­i­on) προ­έρ­χε­ται α­πό το ρή­μα u­n­i­fy που ση­μαί­νει δια­μόρ­φω­ση μιας ε­νό­τη­τας, και ο ό­ρος ο­λο­κλή­ρω­ση (i­n­t­e­g­r­a­t­i­on) προ­έρ­χε­ται α­πό το ρή­μα i­n­t­e­g­r­a­te που ση­μαί­νει συν­δυ­α­σμό δύ­ο δια­φο­ρε­τι­κών με­ρών σε έ­να σύ­νο­λο και ση­μαί­νει την «δια­δι­κα­σί­α της ο­λο­κλή­ρω­σης που ο­δη­γεί σε υ­πε­ρε­θνι­κές διαρ­θρώ­σεις».

Το γε­γο­νός αυ­τό ο­δη­γεί την σκέ­ψη μας στο τί ε­νο­ποί­η­ση ε­πι­δι­ώ­κε­ται: οι­κο­νο­μι­κή ή πο­λι­τι­κή, η έ­νω­ση λα­ών και ε­θνών ή η ε­νό­τη­τα υ­πε­ρε­θνι­κών διαρ­θρώ­σε­ων, και κα­τ’ ε­πέ­κτα­ση τί α­κρι­βώς ε­πι­ζη­τεί­ται: η ο­μο­σπον­δί­α της Ευ­ρώ­πης ή η συ­νο­μο­σπον­δί­α των Ευ­ρω­πα­ϊ­κών λα­ών;

Αυ­τό έ­χει σχέ­ση και με τον πο­λι­τι­σμό και τις ι­διαι­τε­ρό­τη­τες κά­θε λα­ού. Και γύ­ρω α­πό αυ­τό το θέ­μα γί­νε­ται με­γά­λη συ­ζή­τη­ση σή­με­ρα στην Ευ­ρώ­πη με­τα­ξύ γαλ­λο­γερ­μα­νι­κού και αγ­γλο­σα­ξω­νι­κού ά­ξο­να, χω­ρίς να έ­χουν κα­τα­λή­ξει σε συ­γκε­κρι­μέ­να συ­μπε­ρά­σμα­τα.

2. Το υ­πό­βα­θρο της ε­νο­ποί­η­σης - ο­λο­κλή­ρω­σης

Πολ­λοί έ­χουν υ­πο­γραμ­μί­σει, και ο γρά­φων, ό­τι η ι­δέ­α της ε­νο­ποί­η­σης της Ευ­ρώ­πης εί­ναι μια ζω­η­ρή α­νά­μνη­ση που ε­πι­κρα­τεί στην Ευ­ρώ­πη μέ­σα α­πό προ­ϋ­πο­θέ­σεις των λα­ών της Δυ­τι­κής και Βό­ρειας Ευ­ρώ­πης και αυ­τή εί­ναι η ι­δέ­α του Καρ­λο­μά­γνου.

Ε­κτός των δια­φό­ρων ει­δι­κών με­λε­τών η ε­φη­με­ρί­δα «Κα­θη­με­ρι­νή», πα­λαι­ό­τε­ρα σε ει­δι­κό α­φι­έ­ρω­μά της, έ­χει α­σχο­λη­θή με το θέ­μα και έ­χει συ­γκε­ντρώ­σει α­πό­ψεις δια­φό­ρων ε­πι­στη­μό­νων με τίτ­λο: «Ο Καρ­λο­μά­γνος και η ι­δέ­α της Ευ­ρώ­πης».

Τα κεί­με­να τα ο­ποί­α έ­χουν συ­μπε­ρι­λη­φθή για το θέ­μα αυ­τό κα­τα­λή­γουν στο συ­μπέ­ρα­σμα ό­τι στους δυ­τι­κούς λα­ούς υ­πάρ­χει διά­χυ­τη η ι­δέ­α της προ­σω­πι­κό­τη­τας του Καρ­λο­μά­γνου που θε­ω­ρεί­ται ως πα­τέ­ρας της ι­δέ­ας της Ε­νω­μέ­νης Ευ­ρώ­πης.

Αυ­τός εί­ναι ο λό­γος για τον ο­ποί­ον το κε­ντρι­κό κτή­ριο στις Βρυ­ξέλ­λες έ­λα­βε το ό­νο­μα του με­γά­λου αυ­τού αυ­το­κρά­το­ρα της Δύ­σε­ως, έ­χει θε­σπι­σθή και το βρα­βεί­ο του Καρ­λο­μά­γνου γι’ αυ­τούς που εν­δια­φέ­ρο­νται για την ε­νό­τη­τα της Ευ­ρώ­πης, έ­χουν κα­θι­ε­ρω­θή υ­πο­τρο­φί­ες με το ό­νο­μά του, θε­ω­ρεί­ται πα­τέ­ρας του δυ­τι­κού εκ­παι­δευ­τι­κού συ­στή­μα­τος και ο προ­στά­της των μα­θη­τών.

Αυ­τό εί­ναι ά­ξιον υ­πο­γραμ­μί­σε­ως, για­τί ο Καρ­λο­μά­γνος συ­γκρό­τη­σε την «Α­γί­α Ρω­μα­ϊ­κή Αυ­το­κρα­το­ρί­α του Γερ­μα­νι­κού έ­θνους», έ­χει α­πο­κη­ρύ­ξει τις α­πο­φά­σεις της Ζ’ Οι­κου­με­νι­κής Συ­νό­δου, ει­σή­γα­γε το f­i­l­i­o­q­ue και ή­ταν α­ντί­θε­τος προς την Ρω­μη­ο­σύ­νη-Βυ­ζά­ντιο. Πρέ­πει αυ­τό το θέ­μα να με­λε­τη­θή α­πό πλευ­ράς Ορ­θο­δο­ξί­ας και ελ­λη­νι­σμού, για­τί συ­νι­στά την δια­φο­ρε­τι­κό­τη­τα των πο­λι­τι­σμών.

Ε­πί­σης, εί­ναι ση­μα­ντι­κό να ση­μει­ω­θή ό­τι κα­τά και­ρούς α­να­φύ­ο­νται ε­νω­τι­κές κι­νή­σεις στην Ευ­ρώ­πη με το ό­ρα­μα του Καρ­λο­μά­γνου, α­πό­δει­ξη ό­τι ο Φρά­γκος αυ­τός η­γε­μό­νας βρί­σκε­ται στο υ­πο­συ­νεί­δη­το της Δυ­τι­κής Ευ­ρώ­πης.

Ο π. Ι­ω­άν­νης Ρω­μα­νί­δης α­πό έ­ρευ­νες που έ­χει κά­νει και στο θέ­μα αυ­τό έ­χει α­να­κα­λύ­ψει ό­τι «στήν α­κο­λου­θί­α της στέ­ψης του Να­πο­λέ­ο­ντα την 2α Δε­κεμ­βρί­ου του 1804 μνη­μο­νεύ­ε­ται στις προ­σευ­χές ο Καρ­λο­μά­γνος αρ­κε­τές φο­ρές».

Μά­λι­στα ο Μ. Να­πο­λέ­ων σε ε­πι­στο­λή του στον Καρ­δι­νά­λιο Φές την 7η Ι­α­νου­α­ρί­ου 1806 έ­γρα­φε: «Δεν δια­δέ­χθη­κα τον Λου­δο­βί­κο 14ον, αλ­λά τον Καρ­λο­μά­γνο. Εί­μαι ο Καρ­λο­μά­γνος, για­τί σaν τον Καρ­λο­μά­γνο ή­νω­σα τα στέμ­μα­τα της Φρα­γκί­ας σ' αυ­τήν της Λομ­βαρ­δί­ας και η αυ­το­κρα­το­ρί­α μου έ­χει ως σύ­νο­ρα την Α­να­το­λή».

Αυ­τό ση­μαί­νει ό­τι η ι­δέ­α και το ό­ρα­μα του Καρ­λο­μά­γνου δεν έ­χει ε­ξα­φα­νι­σθή α­πό την Δυ­τι­κή Ευ­ρώ­πη, ό­πως το βλέ­που­με σή­με­ρα σε διά­φο­ρες ε­νέρ­γει­ες και κι­νή­σεις, και κα­τά και­ρούς εκ­φρά­ζε­ται ποι­κι­λο­τρό­πως, α­κό­μη και με την θε­ω­ρί­α «τής συ­γκρού­σε­ως των πο­λι­τι­σμών».

Ε­πί­σης, σή­με­ρα πρέ­πει να ε­ξε­τα­σθούν και τα θρη­σκευ­τι­κά ρεύ­μα­τα που ε­πι­κρα­τούν στην Ευ­ρώ­πη (Πα­πι­σμός-Προ­τε­στα­ντι­σμός), αλ­λά και οι ου­μα­νι­στι­κές και α­θε­ϊ­στι­κές κα­τευ­θύν­σεις, οι ο­ποί­ες δη­μιουρ­γούν διά­φο­ρα προ­βλή­μα­τα και στον δυ­τι­κό άν­θρω­πο και στην Ορ­θό­δο­ξη Πα­ρά­δο­ση.

3. Η σχέ­ση της Ελ­λη­νορ­θό­δο­ξης Πα­ρά­δο­σης με την Ευ­ρω­πα­ϊ­κή κουλ­τού­ρα

Στο ση­μα­ντι­κό βι­βλί­ο του Κων­στα­ντί­νου Βαμ­βα­κά με τίτ­λο «Οι θε­με­λι­ω­τές της δυ­τι­κής σκέ­ψης» α­να­λύ­ε­ται ό­τι η σκέ­ψη των προ­σω­κρα­τι­κών φι­λο­σό­φων συ­γκρό­τη­σε την σύγ­χρο­νη δυ­τι­κή σκέ­ψη. Βε­βαί­ως, δια­τυ­πώ­θη­καν και άλ­λες α­πό­ψεις σύμ­φω­να με τις ο­ποί­ες η δυ­τι­κή σκέ­ψη έ­χει ε­πη­ρε­α­σθή α­πό τους Ί­ω­νες φυ­σι­κούς ή τον Πρω­τα­γό­ρα και τους σχο­λα­στι­κούς, τον Ε­πί­κου­ρο ή έ­χει ε­πη­ρε­α­σθή α­πό τον Πλά­τω­να και τον Α­ρι­στο­τέ­λη.

Η α­λή­θεια εί­ναι ό­τι τα πο­λι­τι­στι­κά και ι­δε­ο­λο­γι­κά ρεύ­μα­τα που κυ­ριάρ­χη­σαν και κυ­ριαρ­χούν στην Ευ­ρώ­πη εί­ναι πολ­λά, α­φού η Ευ­ρώ­πη πέ­ρα­σε δια­δο­χι­κά α­πό τον σχο­λα­στι­κι­σμό, την με­ταρ­ρύθ­μι­ση, την α­ντι­με­ταρ­ρύθ­μι­ση, τον ου­μα­νι­σμό, την α­να­γέν­νη­ση, τον δια­φω­τι­σμό, τον ρο­μα­ντι­σμό, τον μο­ντερ­νι­σμό, και τώ­ρα τον με­τα­μο­ντερ­νι­σμό.

Ό­λα αυ­τά τα ρεύ­μα­τα εκ­προ­σω­πού­νται και σή­με­ρα α­πό ευ­ρω­παί­ους δια­νο­η­τές ή και βι­ώ­νο­νται α­πό τους ευ­ρω­παί­ους πο­λί­τας στην πρά­ξη, με α­πο­τέ­λε­σμα να πα­ρα­τη­ρού­νται πολ­λές τά­σεις, ό­πως η με­τα­φυ­σι­κή, ο α­γνω­στι­κι­σμός, ο δε­ϊ­σμός, ο μυ­στι­κι­σμός, η α­θε­ΐ­α κλπ.

Ε­πί­σης, ο ελ­λη­νι­σμός δια μέ­σου των αι­ώ­νων πέ­ρα­σε α­πό πολ­λές εκ­φρά­σεις, ό­πως τις μα­γι­κές θρη­σκεί­ες, τον αν­θρω­πο­μορ­φι­σμό, τους Ί­ω­νες φυ­σι­κούς, τους σο­φι­στές, τον μυ­στι­κι­σμό, την ο­ντο­λο­γι­κή ερ­μη­νεί­α της φύ­σης, τον ι­δε­α­λι­σμό, την με­τα­κλασ­σι­κή πε­ρί­ο­δο (Στω­ϊ­κοί, Ε­πι­κού­ρειοι), τον νε­ο­πλα­τω­νι­σμό.

Αυ­τό ση­μαί­νει ό­τι στην Ευ­ρώ­πη, ως προς τον ελ­λη­νι­κό πο­λι­τι­σμό, κυ­ριαρ­χούν πολ­λές εκ­φρά­σεις του ελ­λη­νι­σμού.

Κυ­ρί­ως ο πα­γα­νι­σμός, ο ορ­θο­λο­γι­σμός, ο ι­δε­α­λι­σμός και ο μυ­στι­κι­σμός. Γε­νι­κά μπο­ρεί κα­νείς να ε­ντο­πί­ση τό­σο το α­πολ­λώ­νειο πνεύ­μα του ελ­λη­νι­σμού με τον ορ­θο­λο­γι­σμό, ό­σο και το διο­νυ­σια­κό στοι­χεί­ο του με τον εκ­στα­σια­σμό. Ε­πο­μέ­νως, εί­ναι δύ­σκο­λο να ο­ρί­σου­με ποιά έκ­φρα­ση ελ­λη­νι­σμού έ­χει ε­πη­ρε­ά­σει την Ευ­ρώ­πη ο ε­ξελ­λη­νι­σμέ­νος Χρι­στια­νι­σμός (Χάρ­νακ) ή ο εκ­χρι­στια­νι­σμέ­νος ελ­λη­νι­σμός (Φλω­ρόφ­σκι).

Δεν θα ή­θε­λα, ό­μως, να εί­μαι α­παι­σι­ό­δο­ξος. Προ­σω­πι­κά πι­στεύ­ω ό­τι ό­πως ο ελ­λη­νι­σμός δια μέ­σου των αι­ώ­νων εκ­φρα­ζό­ταν με δια­φο­ρε­τι­κούς τρό­πους, έ­τσι και σε μια φά­ση του βί­ου του ε­μπο­τί­σθη­κε α­πό την Ορ­θο­δο­ξί­α των Πα­τέ­ρων και εκ­φρά­ζε­ται ως ελ­λη­νορ­θό­δο­ξη Πα­ρά­δο­ση. Ου­σια­στι­κά, τα ο­ντο­λο­γι­κά και κο­σμο­λο­γι­κά ε­ρω­τή­μα­τα που έ­θε­ταν οι αρ­χαί­οι φι­λό­σο­φοι α­πα­ντή­θη­καν α­πό την α­πο­κα­λυ­πτι­κή θε­ο­λο­γί­α των Πα­τέ­ρων της Εκ­κλη­σί­ας.

Προ­σω­πι­κά θε­ω­ρώ ό­τι σή­με­ρα στην Ευ­ρώ­πη υ­πάρ­χουν θε­ο­λό­γοι που εκ­φρά­ζουν αυ­τήν την Ελ­λη­νορ­θό­δο­ξη Πα­ρά­δο­ση, κα­θώς ε­πί­σης υ­πάρ­χουν και πολ­λοί που την α­να­ζη­τούν.

Εί­ναι μια πα­ρά­δο­ση που κά­νει λό­γο για την α­ξί­α του αν­θρώ­που, την οι­κου­με­νι­κό­τη­τα, την α­πο­δο­χή του άλ­λου, τον σε­βα­σμό της ε­λευ­θε­ρί­ας, την α­πο­φυ­γή του φο­ντα­με­λι­σμού, κυ­ρί­ως εί­ναι μια πα­ρά­δο­ση που κά­νει λό­γο για έ­ναν ι­διαί­τε­ρο τρό­πο προ­σέγ­γι­σης του Θε­ού, που εί­ναι η ι­ε­ρά η­συ­χί­α, αυ­τό που πε­ρι­γρά­φε­ται στην Φι­λο­κα­λί­α των ι­ε­ρών Νη­πτι­κών και βέ­βαια μια πα­ρά­δο­ση που α­ντι­με­τω­πί­ζει τα πνευ­μα­τι­κά προ­βλή­μα­τα του αν­θρώ­που, ό­πως εί­ναι το νό­η­μα της ζω­ής και του θα­νά­του.

Ε­πί­σης, με­λε­τώ­ντας τα κεί­με­να των α­γί­ων Πα­τέ­ρων, τον τρό­πο συ­γκρο­τή­σε­ως των κα­τά τό­πους Εκ­κλη­σι­ών που δια­σώ­ζουν τα αρ­χαιο­ελ­λη­νι­κά πρό­τυ­πα συ­να­ντού­με την δια­φο­ρά της πα­ρα­δό­σε­ώς μας με τον ευ­ρω­πα­ϊ­κό φε­ου­δα­λι­σμό.

Κυ­ρί­ως η Ευ­ρώ­πη σή­με­ρα έ­χει α­νά­γκη ό­χι α­πλώς α­πό τον ελ­λη­νι­σμό, αλ­λά α­πό την ελ­λη­νορ­θό­δο­ξη Πα­ρά­δο­ση σε δύ­ο ση­μεί­α.

Το πρώ­το εί­ναι η έν­νοια του προ­σώ­που στον Θε­ό, που α­ντι­πα­ρα­τί­θε­ται στον θε­ό της δυ­τι­κής με­τα­φυ­σι­κής (Θω­μάς Α­κι­νά­της) και του φε­ου­δα­λι­σμού (Άν­σελ­μος Κα­ντερ­βου­ρί­ας), και η αξία του ανθρώπου.

Και το δεύ­τε­ρο που έ­χει α­νά­γκη σή­με­ρα η Ευ­ρώ­πη εί­ναι η η­συ­χα­στι­κή-νη­πτι­κή πα­ρά­δο­ση με ό­λη την ση­μα­σί­α της λέ­ξε­ως, ό­πως πε­ρι­γρά­φε­ται στην Φι­λο­κα­λί­α των ι­ε­ρών Νη­πτι­κών και την ο­ποί­α με­τέ­φρα­σε στην αγ­γλι­κή γλώσ­σα οι P­a­l­m­er S­h­e­r­r­a­rd και W­a­re κά­τω α­πό την κα­θο­δή­γη­ση του Νο­μπε­λί­στα ποι­η­τή E­l­i­ot. Φυ­σι­κά αυ­τό δεν έρ­χε­ται σε α­ντί­θε­ση με την θεί­α Ευ­χα­ρι­στί­α και την Εκ­κλη­σί­α, αλ­λά εί­ναι η α­πα­ραί­τη­τη προ­ϋ­πό­θε­ση βι­ώ­σε­ως και με­το­χής της.

Αυ­τό έ­χει α­νά­γκη ο σύγ­χρο­νος δυ­τι­κός και ευ­ρω­παί­ος άν­θρω­πος και αυ­τό το γνω­ρί­ζω α­πό προ­σω­πι­κή πεί­ρα. Ό­σοι α­γά­πη­σαν την Ελ­λά­δα και την Ορ­θο­δο­ξί­α το έ­κα­ναν μέ­σα α­πό νη­πτι­κούς Πα­τέ­ρες, μέ­σα α­πό πα­λαιούς και συγ­χρό­νους Στά­ρετς, μέ­σα α­πό την γνω­ρι­μί­α τους με το Ά­γιον Ό­ρος που εκ­φρά­ζει αυ­τήν την πα­ρά­δο­ση.

Έ­τσι η Ευ­ρώ­πη σή­με­ρα δεν θέ­λει α­πλώς ι­δε­ο­λο­γί­α, με­τα­φυ­σι­κή, κοι­νω­νιο­λο­γί­α και ω­ραί­ες λέ­ξεις, δεν θέ­λει α­πλώς την οι­κο­νο­μι­κή και νο­μι­σμα­τι­κή έ­νω­ση, αλ­λά χρειά­ζε­ται την ζω­ή που εκ­φρά­ζει η Ελ­λη­νορ­θό­δο­ξη Πα­ρά­δο­ση, θέ­λει έ­ναν ελ­λη­νι­σμό που έ­χει βα­πτι­σθή στην ορ­θό­δο­ξη η­συ­χα­στι­κή θε­ο­λο­γί­α.

Αυ­τό φαί­νε­ται α­πό τα ρεύ­μα­τα του υ­παρ­ξι­σμού, του σου­πε­ρε­α­λι­σμού και της ψυ­χα­νά­λυ­σης.

Έ­τσι, ε­μείς οι Έλ­λη­νες δεν εί­μα­στε οι φτω­χοί συγ­γε­νείς στην Ευ­ρώ­πη, δεν εί­μα­στε οι χρε­ω­κο­πη­μέ­νοι, αλ­λά ε­κεί­νοι που δια­θέ­του­με μια δυ­να­τή πα­ρά­δο­ση και μπο­ρού­με να νο­η­μα­το­δο­τή­σου­με τον βί­ο πολ­λών αν­θρώ­πων που α­να­ζη­τούν κά­τι κα­λύ­τε­ρο. Δεν πρέ­πει να αι­σθα­νό­μα­στε ό­τι βρι­σκό­μα­στε σε υ­πο­δε­έ­στε­ρη θέ­ση λό­γω της οι­κο­νο­μι­κής ύ­φε­σης, αλ­λά ό­τι δια­θέ­του­με μια υ­ψη­λή μορ­φή πο­λι­τι­σμού.

4. Η οι­κο­νο­μι­κή και νο­μι­σμα­τι­κή έ­νω­ση

Τόν τε­λευ­ταί­ο και­ρό λό­γω της οι­κο­νο­μι­κής ύ­φε­σης που πα­ρα­τη­ρεί­ται στην Ελ­λά­δα, αλ­λά και σε άλ­λες χώ­ρες του ευ­ρω­πα­ϊ­κού νό­του, γί­νε­ται πο­λύς λό­γος, άλ­λο­τε για την αλ­λη­λεγ­γύ­η με­τα­ξύ των Κρα­τών, άλ­λο­τε για την α­πο­μά­κρυν­ση της Ελ­λά­δος α­πό την νο­μι­σμα­τι­κή έ­νω­ση της Ευ­ρώ­πης.

Σί­γου­ρα εί­ναι έ­να με­γά­λο πρό­βλη­μα που σχε­τί­ζε­ται με δύ­ο ε­πί μέ­ρους προ­ο­πτι­κές.

Η πρώ­τη εί­ναι αν θα πα­ρα­μεί­νη η έ­νω­ση της Ευ­ρώ­πης στον οι­κο­νο­μι­κό πα­ρά­γο­ντα ή θα προ­χω­ρή­ση και στην πο­λι­τι­κή έ­νω­ση. Πά­ντως, ό­λες οι συ­ζη­τή­σεις που γί­νο­νται α­φο­ρούν την οι­κο­νο­μι­κή και νο­μι­σμα­τι­κή έ­νω­ση της Ευ­ρώ­πης και ό­χι την πο­λι­τι­κή. Καί, βέ­βαια, αυ­τή η οι­κο­νο­μι­κή έ­νω­ση έ­χει σχέ­ση με κυ­ρί­αρ­χα Κρά­τη και υ­πο­τε­λή-προ­τε­κτο­ρά­τα και εύ­κο­λα υ­πο­νο­μεύ­ε­ται, α­φού το χρή­μα και τα οι­κο­νο­μι­κά συμ­φέ­ρο­ντα δεν έ­χουν χρο­νι­κή διάρ­κεια.

Η δεύ­τε­ρη προ­ο­πτι­κή, συ­νέ­χεια της προ­η­γου­μέ­νης, εί­ναι «άν θα γί­νη πλή­ρως οι Η­νω­μέ­νες Πο­λι­τεί­ες της Ευ­ρώ­πης ή θα μεί­νη έ­να εί­δος μο­ντέρ­νας Α­γί­ας Ρω­μα­ϊ­κής Αυ­το­κρα­το­ρί­ας, έ­να συ­νον­θύ­λευ­μα με­τα­βλη­τής γε­ω­γρα­φί­ας, που αρ­γά ή γρή­γο­ρα θα δια­λυ­θή» (N­i­a­ll F­e­r­g­u­s­on, κα­θη­γη­τής του Χάρ­βαρ­ντ, Τα Νέ­α, 10-11 Μαρ­τί­ου 2012). Η ε­πι­κρά­τη­ση της Γερ­μα­νί­ας στην Ευ­ρώ­πη δεί­χνει την τά­ση για μο­νο­κρα­το­ρί­α.

Η α­λή­θεια, ό­μως, εί­ναι ό­τι και ε­μείς οι Έλ­λη­νες λέ­με ό­τι α­νή­κου­με στην Ευ­ρώ­πη, εί­μα­στε μέ­λος της νο­μι­σμα­τι­κής Έ­νω­σης και ό­μως δεν συ­μπε­ρι­φε­ρό­μα­στε ως Ευ­ρω­παί­οι, δεν έ­χου­με ε­παρ­κή θε­σμι­κή ορ­γά­νω­ση και πει­θαρ­χί­α στους νό­μους και το δί­καιο, αλ­λά στην χώ­ρα μας κυ­ριαρ­χεί ο νό­μος του ι­σχυ­ρο­τέ­ρου και η τά­ση υ­πο­νό­μευ­σης των αρ­χών του δι­καί­ου και της νο­μι­μό­τη­τας.

Γε­νι­κά, πρέ­πει να ση­μει­ω­θή ό­τι στην Ευ­ρώ­πη ε­πι­κρα­τεί ο ου­μα­νι­σμός, η α­δια­φο­ρί­α και η α­πρό­σω­πη θρη­σκευ­τι­κό­τη­τα. Ως προς τον Χρι­στια­νι­σμό η Ευ­ρώ­πη α­πο­τε­λεί­ται α­πό τον σχο­λα­στι­κι­σμό των Πα­πι­κών, τον η­θι­κι­σμό των Προ­τε­στα­ντών και μέ­σα σε αυ­τήν υ­πάρ­χουν και μι­κρά πο­σο­στά ορ­θο­δο­ξί­ας.

Αυ­τή η διαί­ρε­ση έ­χει σχέ­ση με την οι­κο­νο­μι­κή πο­λι­τι­κή, δι­ό­τι η κε­φα­λαιο­κρα­τί­α κυ­ριαρ­χεί ε­κεί που ε­πι­κρα­τεί ο Καλ­βι­νι­σμός, ο ο­ποί­ος στη­ρί­ζε­ται στα οι­κο­νο­μι­κά α­γα­θά, ό­πως έ­χει υ­πο­στη­ρί­ξει με ε­πι­χει­ρή­μα­τα ο Μάξ Βέ­μπερ.

Σί­γου­ρα τα προ­βλή­μα­τα σή­με­ρα εί­ναι πο­λυ­σύν­θε­τα, παί­ζο­νται γε­ω­πο­λι­τι­κά παι­χνί­δια, κυ­ριαρ­χεί το δί­καιο του ι­σχυ­ρο­τέ­ρου και μέ­σα σε αυ­τό ε­μπλέ­κε­ται και η προ­σω­πι­κή ι­στο­ρί­α του κα­θε­νός μας.

Μιά προ­σέγ­γι­ση γε­ω­πο­λι­τι­κή έ­χει σχέ­ση με την ά­νο­δο του οι­κο­νο­μι­κού ε­πι­πέ­δου των α­να­το­λι­κών χω­ρών. Με­τά τον δεύ­τε­ρο πα­γκό­σμιο πό­λε­μο οι δυ­τι­κοί με­τέ­φε­ραν τα κε­φά­λαιά τους στην Ι­α­πω­νί­α, την Κί­να, την Τα­ϊ­βάν κλπ., ε­πει­δή το κό­στος πα­ρα­γω­γής στις χώ­ρες αυ­τές ή­ταν χα­μη­λό.

Αυ­τό εί­χε ως α­πο­τέ­λε­σμα αφ' ε­νός μεν να α­νε­βή το οι­κο­νο­μι­κό ε­πί­πε­δο των α­να­το­λι­κών λα­ών και να γε­μί­ση η δυ­τι­κή α­γο­ρά α­πό τα προ­ϊ­ό­ντα τους, αφ' ε­τέ­ρου δε να κα­ταρ­ρεύ­ση η οι­κο­νο­μί­α των δυ­τι­κών χω­ρών.

Έ­τσι, α­πό ό,τι φαί­νε­ται ε­πι­δι­ώ­κε­ται η με­τα­φο­ρά των κε­φα­λαί­ων α­πό την Α­να­το­λή στην Δύ­ση, για να ε­πέλ­θη μια ι­σορ­ρο­πί­α στην οι­κο­νο­μι­κή α­γο­ρά. Αλ­λά για να γί­νη αυ­τό πρέ­πει να κα­τέ­βουν και γε­νι­κά το οι­κο­νο­μι­κό κό­στος ζω­ής του αν­θρώ­που.

Πά­ντως, το μό­νο σί­γου­ρο εί­ναι ό­τι η ε­νό­τη­τα της Ευ­ρώ­πης στη­ρί­ζε­ται σε οι­κο­νο­μι­κούς πα­ρά­γο­ντες και σφυ­ρη­λα­τεί­ται α­πό πο­λι­τι­κά πρό­τυ­πα έ­ξω α­πό την ελ­λη­νορ­θο­δο­ξί­α, ή­τοι δια­κα­τέ­χε­ται α­πό τον ά­θε­ο ου­μα­νι­σμό και τον δυ­τι­κό Χρι­στια­νι­σμό με ό­λες τις δια­κλα­δώ­σεις του.

Πι­θα­νόν ό­σοι Ορ­θό­δο­ξοι θέ­λουν να θε­ω­ρού­νται Ευ­ρω­παί­οι α­πο­γα­λα­κτί­ζο­νται α­πό την ι­διαί­τε­ρη πο­λι­τι­στι­κή και πνευ­μα­τι­κή ι­διο­μορ­φί­α και ταυ­τό­τη­τά τους. Ί­σως αυ­τό συ­νι­στά μια σύγ­χρο­νη προ­δο­σί­α.

5. Η ου­το­πί­α της ε­νό­τη­τας της Ευ­ρώ­πης

Ό­λοι οι α­να­λυ­τές πι­στεύ­ουν ό­τι το πρό­βλη­μα της Ευ­ρώ­πης δεν εί­ναι η Ελ­λά­δα μό­νον, ού­τε με­ρι­κές Χώ­ρες του νό­του, αλ­λά γε­νι­κά το ό­λο οι­κο­δό­μη­μα της Ευ­ρώ­πης και ει­δι­κό­τε­ρα η Ευ­ρω­ζώ­νη. Η Ε­φη­με­ρί­δα «Ε­στί­α» σε κύ­ριο άρ­θρο της (28-11-2011) ε­πι­σή­μα­νε το γε­γο­νός ό­τι η Ευ­ρω­ζώ­νη εί­ναι υ­πό διά­λυ­ση και γε­νι­κό­τε­ρα το οι­κο­δό­μη­μα της Ευ­ρω­πα­ϊ­κής Έ­νω­σης εί­ναι σφα­λε­ρό. Θε­ω­ρεί ό­τι οι «ου­μα­νι­στές της Η­νω­μέ­νης Ευ­ρώ­πης και αρ­χι­τέ­κτο­νες του ση­με­ρι­νού οι­κο­δο­μή­μα­τος δι­έ­πρα­ξαν ι­στο­ρι­κά λά­θη». Ε­πι­ση­μαί­νει δε τρί­α α­πό αυ­τά.

Το πρώ­το λά­θος ή­ταν ό­τι η δι­εύ­ρυν­ση της Ευ­ρω­πα­ϊ­κής Έ­νω­σης και η έ­ντα­ξη νέ­ων Κρα­τών έ­γι­νε χω­ρίς να δια­σφα­λι­σθή α­πό την αρ­χή η λει­τουρ­γί­α της.

«Η Ε­ΟΚ των 6 κρα­τών-με­λών που προ­έ­κυ­ψε την δε­κα­ε­τί­α του 50 με την Συν­θή­κη της Ρώ­μης δι­ευ­ρύν­θη­κε την δε­κα­ε­τί­α του 70 σε 9 κρά­τη, την δε­κα­ε­τί­α του 80 σε 12 κρά­τη, την δε­κα­ε­τί­α του 90 σε 15 κρά­τη και την δε­κα­ε­τί­α του 2000 σε 27 κρά­τη.

Άλ­λο εί­ναι να λαμ­βά­νο­νται α­πο­φά­σεις α­πό η­γέ­τες 6 ή 10 κρα­τών που έ­χουν λί­γο-πο­λύ κοι­νά συμ­φέ­ρο­ντα και άλ­λο να πρέ­πει να συμ­φω­νή­σουν 27 η­γέ­τες κρα­τών με τό­σο α­ντι­κρου­ό­με­να συμ­φέ­ρο­ντα.

Άλ­λα ε­πι­δι­ώ­κουν σή­με­ρα η Γερ­μα­νί­α και τα α­νε­πτυγ­μέ­να κρά­τη του Βορ­ρά, άλ­λα τα κρά­τη του ευ­ρω­πα­ϊ­κού Νό­του και άλ­λα τα πρώ­ην κομ­μου­νι­στι­κά της Α­να­το­λι­κής Ευ­ρώ­πης. Μέ­σα σε αυ­τά τα πλαί­σια και χω­ρίς συ­γκε­κρι­μέ­νους κα­νό­νες εί­ναι α­δύ­να­τον να χα­ρα­χθή κοι­νή πο­λι­τι­κή».

Το δεύ­τε­ρο ι­στο­ρι­κό λά­θος α­να­φέ­ρε­ται στο Ευ­ρω­σύ­νταγ­μα το ο­ποί­ο θα δι­έ­πη την λει­τουρ­γί­α της.

«Στις αρ­χές της δε­κα­ε­τί­ας του 2000 άρ­χι­σε να κα­ταρ­τί­ζε­ται ο Κα­τα­στα­τι­κός Χάρ­της της Ευ­ρω­πα­ϊ­κής Ε­νώ­σε­ως.

Το 2003, ό­ταν υ­πε­γρά­φη στην Α­θή­να η συν­θή­κη προ­σχω­ρή­σε­ως των δέ­κα νέ­ων κρα­τών με τα ο­ποί­α η Ε. Ε. θα δι­ευ­ρύ­νε­το α­πό 15 σε 25 μέ­λη, ο αρ­χι­τέ­κτων του Συ­ντάγ­μα­τος και πρώ­ην Πρό­ε­δρος Ζι­σκάρ ντ’ Ε­σταίν ρω­τή­θη­κε για­τί δεν προ­η­γεί­το η ψή­φι­σις του Ευ­ρω­συ­ντάγ­μα­τος της δι­ευ­ρύν­σε­ως.

Α­πά­ντη­σε ό­τι για λό­γους δη­μο­κρα­τι­κό­τη­τος ή­ταν ορ­θό­τε­ρο να έ­χουν συμ­φω­νή­σει στο Ευ­ρω­σύ­νταγ­μα ό­λα τα κρά­τη-μέ­λη και ό­χι αυ­τό να έ­χη κα­ταρ­τι­σθή μό­νον α­πό τα πα­λαιά 15 κρά­τη-μέ­λη, τα δε υ­πό έ­ντα­ξιν 10 κρά­τη-μέ­λη να κλη­θούν να το υ­πο­γρά­ψουν εκ των υ­στέ­ρων.

Το α­πο­τέ­λε­σμα ή­ταν τε­λι­κώς να κα­τα­ψη­φι­σθή το Ευ­ρω­σύ­νταγ­μα και η Ευ­ρω­πα­ϊ­κή Έ­νω­σις να ε­πε­κτα­θή χω­ρίς να δια­θέ­τη Κα­τα­στα­τι­κό Χάρ­τη».

Το τρί­το ση­μα­ντι­κό λά­θος ε­ντο­πί­ζε­ται στην διά­κρι­ση με­τα­ξύ της Ευ­ρω­πα­ϊ­κής Έ­νω­σης και της Ευ­ρω­ζώ­νης.

«Πού α­κού­σθη­κε να λει­τουρ­γή μί­α οι­κο­νο­μι­κή έ­νω­σις 27 χω­ρών (η Ε. Ε.) και εξ αυ­τών να έ­χουν κοι­νό νό­μι­σμα μό­νον οι μι­σές ή λί­γες πε­ρισ­σό­τε­ρες;

Ό­ταν θε­σπί­σθη­κε το 2002 το ε­νιαί­ο νό­μι­σμα συμ­με­τέ­σχον σε αυ­τό 12 κρά­τη, τα ο­ποί­α σή­με­ρα έ­χουν γί­νει 17.

Ό­μως στην Ευ­ρω­πα­ϊ­κή Έ­νω­ση υ­πάρ­χουν και δε­δη­λω­μέ­νοι πο­λέ­μιοι του κοι­νού νο­μί­σμα­τος, ό­πως η Βρε­ταν­νί­α. Ά­ρα­γε πώς να λει­τουρ­γή­ση σω­στά το σύ­στη­μα ό­ταν οι μι­σοί εί­ναι ε­ντός και οι άλ­λοι μι­σοί ε­κτός; Βλέ­πε­τε τί γί­νε­ται κά­θε φο­ρά που συ­νέρ­χο­νται οι Ευ­ρω­παί­οι η­γέ­τες στις Βρυ­ξέλ­λες. Άλ­λη σύ­σκε­ψις σε ε­πί­πε­δο Ευ­ρω­πα­ϊ­κού Συμ­βου­λί­ου, ό­που συμ­με­τέ­χουν και τα 27 κρά­τη-μέ­λη, άλ­λη σύ­σκε­ψις στο ε­πί­πε­δο του E­u­r­o­g­r­o­up, ό­που συμ­με­τέ­χουν τα 17 κρά­τη-μέ­λη της Ευ­ρω­ζώ­νης.

Πώς να υ­πάρ­ξη σύν­θε­σις και να λη­φθούν α­πο­φά­σεις υ­πό τέ­τοι­ες προ­ϋ­πο­θέ­σεις;­».

Αυ­τά τα τρί­α καί­ρια λά­θη, «ως προς την αρ­χι­τε­κτο­νι­κή και την ε­ξέ­λι­ξη του ευ­ρω­πα­ϊ­κού οι­κο­δο­μή­μα­τος» μέ­χρι τώ­ρα δεν ή­ταν εμ­φα­νή και δεν δια­κύ­βευ­αν την ύ­παρ­ξή της. Τώ­ρα ό­μως έ­χουν αλ­λά­ξει τα πα­γκό­σμια δε­δο­μέ­να. Η «Ε­στί­α» ε­πι­ση­μαί­νει: «Τώ­ρα ό­μως η πα­γκό­σμια οι­κο­νο­μι­κή κρί­σις πλήτ­τει κυ­ρί­ως την Ευ­ρώ­πη.

Οι ευ­ρω­πα­ϊ­κές οι­κο­νο­μί­ες δεν εί­ναι σε θέ­ση να α­ντα­γω­νι­σθούν τις α­να­πτυσ­σό­με­νες οι­κο­νο­μί­ες των κρα­τών της Ά­πω Α­να­το­λής και χά­νουν διαρ­κώς με­ρί­διο στον πα­γκό­σμιο κα­τα­με­ρι­σμό ει­σο­δη­μά­των, πλού­του και θέ­σε­ων ερ­γα­σί­ας. Για να α­ντι­με­τω­πι­σθή η κα­τά­στα­σις χρειά­ζε­ται να υ­πάρ­χουν κοι­νοί στό­χοι και πο­λι­τι­κή.

Τέ­τοιο πράγ­μα λοι­πόν, σή­με­ρα δεν υ­πάρ­χει. Άλ­λα θέ­λουν οι Γάλ­λοι και οι Γερ­μα­νοί, άλ­λα οι α­δύ­να­μες χώ­ρες. Έ­τσι, του­λά­χι­στον σε ό,τι α­φο­ρά το κοι­νό νό­μι­σμα, κοι­νή πο­λι­τι­κή δεν υ­πάρ­χει.

Υ­πό τις ση­με­ρι­νές συν­θή­κες λει­τουρ­γί­ας της, η Ευ­ρω­ζώ­νη δεν φαί­νε­ται να μπο­ρή να ε­πι­βι­ώ­ση. Η πα­γκό­σμια κρί­σις ο­ξύ­νε­ται, τα πε­ρισ­σό­τε­ρα ευ­ρω­πα­ϊ­κά κρά­τη εί­ναι υ­περ­χρε­ω­μέ­να (μέ αιχ­μή την Ελ­λά­δα), οι χρη­μα­το­οι­κο­νο­μι­κές α­γο­ρές πι­έ­ζουν και αυ­ξά­νουν διαρ­κώς τα ε­πι­τό­κια δα­νει­σμού, η δε Ευ­ρώ­πη ως ε­νιαί­α ο­ντό­της α­δυ­να­τεί να λά­βη α­πο­φά­σεις.

Πα­ρά τις πρω­το­βου­λί­ες Μέρ­κελ-Σαρ­κο­ζύ για την δη­μιουρ­γί­α νέ­ου Συμ­φώ­νου, ό­λα δεί­χνουν ό­τι το ευ­ρω­πα­ϊ­κό οι­κο­δό­μη­μα κλο­νί­ζε­ται εκ θε­με­λί­ων. Ει­δι­κώς δε η Ευ­ρω­ζώ­νη τε­λεί υ­πό διά­λυ­σιν».

Ο π. Ι­ω­άν­νης Ρω­μα­νί­δης ή­δη πριν τριά­ντα (30) πε­ρί­που χρό­νια, το έ­τος 1975, έ­γρα­φε: «Ως εί­ναι σή­με­ρον η τευ­το­νο­ποι­η­θεί­σα Ευ­ρώ­πη ου­δέ­πο­τε θα ε­νω­θή δι­ό­τι κυ­ριαρ­χεί­ται α­πό το ρα­τσι­στι­κόν, φυ­λε­τι­κόν, δια­σπα­στι­κόν, ευ­δαι­μο­νι­στι­κόν και ε­κμε­ταλ­λευ­τι­κόν πνεύ­μα των Τευ­τό­νων το ο­ποί­ον α­να­ζη­τεί την κα­θυ­πό­τα­ξιν και ε­κμε­τάλ­λευ­σιν των λα­ών υ­πό μι­κρών ι­διο­τε­λών ο­μά­δων».

Έ­τσι, θε­ω­ρού­σε ου­το­πί­α την έ­νω­ση της Ευ­ρώ­πης με τέ­τοι­ες προ­ϋ­πο­θέ­σεις, αλ­λά θε­ω­ρού­σε λι­γό­τε­ρο ου­το­πι­στι­κό να ε­πι­χει­ρη­θή ε­νό­τη­τα της Ευ­ρώ­πης με βά­ση τους Ρω­μαί­ους προ­γό­νους των ση­με­ρι­νών Ευ­ρω­πα­ϊ­κών λα­ών, στους ο­ποί­ους ε­πι­κρά­τη­σε το «ρω­μαί­ϊ­κον φι­λό­τι­μον ως θε­μέ­λιον μιας α­πο­τευ­το­νο­ποι­η­θεί­σης δυ­τι­κής Ρω­μαιο­σύ­νης», ο­πό­τε «θά αμ­βλυν­θή ο ευ­δαι­μο­νι­σμός, ο ε­γω­κε­ντρι­σμός και η ι­διο­τέ­λεια των ση­με­ρι­νών Ευ­ρω­παί­ων». Αυ­τός εί­ναι ο λό­γος για τον ο­ποί­ο υ­πο­στή­ρι­ζε ό­τι η Ευ­ρω­πα­ϊ­κή Έ­νω­ση πρέ­πει να γί­νη με βά­ση την Ρω­μη­ο­σύ­νη που υ­πήρ­χε αι­ώ­νες στην Δύ­ση. Έ­γρα­φε: «Η πα­λαιά Φρα­γκιά δεν υ­πάρ­χει πλέ­ον.

Η εν τη Δύ­σει α­πό­γο­νοι των Ρω­μαί­ων ό­χι μό­νον α­νέ­τρε­ψαν την τα­ξι­κή ευ­γέ­νειαν και θε­ο­λο­γί­αν του φε­ου­δα­λι­σμού των κα­τα­κτη­τών των, αλ­λά εί­ναι ώ­ρι­μοι δι’ ε­πά­νο­δον εις την Ρω­μαιο­σύ­νην των προ­γό­νων των, την ο­ποί­αν οι εν Α­να­το­λή Ρω­μαί­οι δια­τη­ρούν μέ­χρι σή­με­ρον με το πλή­θος των πο­λι­τι­στι­κών των εκ­δη­λώ­σε­ων, το ο­ποί­ον υ­πήρ­χε και εις την δυ­τι­κήν Ρω­μαιο­σύ­νην».

Ε­πο­μέ­νως, εί­ναι ου­το­πί­α να κά­νη κα­νείς λό­γο για πραγ­μα­τι­κή οι­κο­νο­μι­κή και πο­λι­τι­κή Έ­νω­ση σή­με­ρα της Ευ­ρώ­πης, αλ­λά λι­γό­τε­ρο ου­το­πι­στι­κό εί­ναι το ό­ρα­μα μή­πως δια μέ­σου της κοι­νής αρ­χαί­ας ρω­μαί­ϊ­κης πο­λι­τι­στι­κής πα­ρά­δο­σης, που α­να­ζη­τεί­ται α­πό πολ­λούς Ευ­ρω­παί­ους, ε­πι­τευ­χθή κά­ποια πο­λι­τι­στι­κή ε­νό­τη­τα.

Πά­ντως, αν δεν τε­θή η Έ­νω­ση της Ευ­ρώ­πης σε πνευ­μα­τι­κή, πο­λι­τι­στι­κή βά­ση θα κα­ταρ­ρεύ­ση, α­φού τα οι­κο­νο­μι­κά α­γα­θά, που στη­ρί­ζο­νται στο συμ­φέ­ρον και την ευ­δαι­μο­νί­α δεν μπο­ρούν να τί­θε­νται ως βά­ση ε­νώ­σε­ως.

Αλ­λά πώς μπο­ρεί να υ­πάρ­ξη κοι­νή πο­λι­τι­στι­κή πα­ρά­δο­ση σε μια κοι­νω­νί­α πο­λι­τι­στι­κά δια­σπα­σμέ­νη;

Ο προ­βλη­μα­τι­σμός εί­ναι έ­ντο­νος. Πώς μπο­ρεί η γερ­μα­νι­κή νο­ο­τρο­πί­α να κα­τα­λά­βη την α­ντί­στοι­χη ελ­λη­νορ­θό­δο­ξη και το α­ντί­στρο­φο; Α­να­γκα­στι­κά, λοι­πόν, η βά­ση έ­νω­σης της Ευ­ρώ­πης θα στη­ρί­ζε­ται στο χρή­μα που θα προ­κα­λή συ­νε­χείς σει­σμι­κές δο­νή­σεις και διαρ­κείς συ­γκρού­σεις, έ­ως ό­του το οι­κο­δό­μη­μα κα­ταρ­ρεύ­σει.

Τε­λι­κά και ε­μείς οι Έλ­λη­νες α­ντί να τα πε­ρι­μέ­νου­με ό­λα α­πό τους άλ­λους και α­ντί να ζού­με ως φτω­χο­συγ­γε­νείς, άς μά­θου­με κά­πο­τε να ερ­γα­ζό­μα­στε για την θε­σμι­κή α­να­συ­γκρό­τη­ση του Κρά­τους, άς α­πο­βά­λου­με την ευ­δαι­μο­νι­στι­κή και φί­λαυ­τη νο­ο­τρο­πί­α μας και άς καυ­χό­μα­στε για την ελ­λη­νορ­θό­δο­ξη Πα­ρά­δο­σή μας που εί­ναι α­τί­μη­τος θη­σαυ­ρός και πρέ­πει να δια­πο­τί­ζη ό­λη μας την ζω­ή.–

 romfea